Billboard mı, Billboard mı?
İstanbul’da her gün yürürken gözümün önünden geçen dev reklam panoları arasında, en sık karşılaştığım şeylerden biri aslında “billboard mı billboard mı?” sorusu oluyor. Şimdi, birçoğumuzun bildiği üzere, bu panolar hayatımızın bir parçası. İşe giderken ya da metrobüste saatlerce tıkılı kalırken o devasa reklamlar ister istemez gözümüze takılıyor. Ama bir soru var ki, sürekli kafamı kurcalıyor: “Doğru yazım şekli hangisi?” Billboard mı, billboard mı? Bu yazıda, hem dilsel hem de kültürel bir perspektiften, bu soruya dair kafamdaki soruları çözmeye çalışacağım.
Billboard mı? Billboard mı?
İlk başta kulağa çok basit bir soru gibi geliyor, değil mi? Ama gerçekten de hangisi doğru? Birçok kişi, reklam panolarını tanımlarken bu kelimeyi “billboard” olarak yazıyor. Fakat, dilin evrimi ve günlük hayatta bu tür kelimelerin nasıl değiştiğini düşündüğümüzde, aslında işler o kadar da net değil. Bazı dilbilimcilere göre, “billboard” İngilizce kökenli bir kelime ve bu şekilde yazılmalı. Diğerleri ise Türkçe’ye geçmiş olan kelimenin, Türkçe kurallarına uygun olarak yazılması gerektiğini savunuyor. Yani, aslında bu yazım farklılıkları bile bir tür kültürel yansıma gibi. Gerçekten de, dilin evrimi her zaman çok karmaşık bir şey.
Geçmişten Bugüne: Reklam Panolarının Tarihi
Billboardların tarihine bakınca, aslında onların ne kadar önemli bir iletişim aracı haline geldiğini görebiliyoruz. İstanbul’daki her büyük caddede, metrobüs hattında ya da alışveriş merkezlerinde bir şekilde bu dev reklam panoları hayatımızın bir parçası. Peki, geçmişte nasıl bir yer tutuyorlardı? Aslında, reklam panoları ilk kez 19. yüzyılın sonlarına doğru, özellikle Amerika’da devasa boyutlarda ortaya çıkmıştı. O zamanlar, büyük reklam şirketleri dev panoları şehirlere yerleştirip, herkese ürünlerini tanıtmaya çalışıyordu. Şimdi de, İstanbul’daki modern billboardlar neredeyse aynı işi yapıyorlar, ama bir farkla: Artık reklamlar, her şeyin bir parçası haline geldi. Her gün gördüğümüz, alıştığımız ve bizlere bir şeyler söylemeye çalışan bu panolar, bir tür kültürel kod halini aldı.
Bugün: İstanbul’da Billboard’lar ve Dil
Günümüz İstanbul’unda, “billboard” kelimesinin halk arasında ne kadar yaygın kullanıldığını söylemek zor değil. Ama bir yandan da, yazım şekli konusunda net bir belirginlik yok. Mesela, bir kafede otururken arkadaşımın, “Ya, o billboard’da ne var?” dediğini duyabiliyorum. Bu cümlede aslında, bilerek ya da bilmeyerek yanlış bir kullanımı fark ettiğimi düşünüyorum. Peki, bu yanlış mı? Teknik olarak belki ama, yine de günlük dilde, insanlar bu tür kelimeleri genellikle duydukları şekilde kullanıyorlar. Bu da demektir ki, her zaman “doğru”yu söylemek o kadar da önemli olmayabiliyor. Aslında, dilin doğal bir şekilde evrimleşmesi, yanlış kabul ettiğimiz şeylerin zamanla dilin bir parçası haline gelmesine neden olabiliyor.
Gelecek: Billboardların Geleceği ve Dilin Evrimi
Billboardlar ilerleyen yıllarda nasıl bir yol alacak, gerçekten merak ediyorum. Hani, artık neredeyse her yerde dijital reklam panoları var. Evet, belki fiziksel reklamlar hala yerini koruyacak ama dijital reklamların hızla artacağı kesin. Peki, bu devasa dijital billboardlar kültürümüzü, hayat tarzımızı nasıl etkileyecek? Ve dildeki değişiklikler ne olacak? Şu an bile, pek çok markanın reklamlarını internet üzerinden “interaktif” bir şekilde gördüğümüzde, reklam dilinin ne kadar değiştiğine tanık oluyoruz. Belli ki, reklamcılıkla ilgili dil de bu değişimi takip edecek.
İstanbul gibi büyük bir şehirde yaşayan biri olarak, her gün sayısız reklam panosuna ve dijital ekrana bakmak, aslında bilinçli ya da bilinçsiz olarak bizleri bir şekilde etkiliyor. Bu billboardlar, aslında bize sürekli bir şeyler satmaya çalışıyor. Ama bir yandan da reklam dilinin, toplumsal değerlerle nasıl bir etkileşime girdiğini gözlemlemek ilginç. Mesela, son zamanlarda reklam panolarında daha fazla sosyal sorumluluk projelerine yer verildiğini görüyoruz. Bu da demek oluyor ki, reklamlar sadece ürün tanıtımı değil, aynı zamanda toplumsal mesajlar verme aracına dönüşüyor.
Sonuçta Ne Olacak?
Sonuç olarak, billboard mı billboard mı sorusu, aslında dilin evrimiyle ilgili çok daha derin bir meseleye işaret ediyor. Bir dilin doğru yazım şekli, zamanla toplumun kültürel yapısına, kullanım alışkanlıklarına ve hatta toplumun değerlerine göre şekilleniyor. Bu yüzden belki de billboard mı billboard mı sorusu, dilin doğal bir sürecin sonucu olarak karşımıza çıkan bir sorudur. Ve kim bilir, belki bir gün, bu soruyu hala tartışıyor olacağız ama yazım şekli zaten toplumun en çok kullandığı form olacak.